Planyalama **kesici takımın sabit kalarak, iş parçası gidip-gelme şeklinde doğrusal hareket yaparak gerçekleşen talaş kaldırma olayına** denir.
Planyalama, tornalamaya çok benzer bir işlemdir. Yalnız burada iş parçası sabit, takım hareketlidir. Bunun tersi de olabilir. Takım ile iş parçası arasındaki hareket, doğrusaldır. Takımın veya iş parçasının hareketi, ileri - geri olmaktadır.Bu hareketlerin biri kesmeye, diğeri ise takım veya parçayı eski durumuna getirmeye yarar.
Planyalama ve vargelleme tek ağızlı bir takım ve doğrusal kesme hareketi ile, yatay, dikey veya eğimli yüzeylerden talaş kaldırma işlemidir.
lDüz yüzeyleri, kanalları, yuvarlatılmış yüzeyleri işler.
Düz yüzeyler yan kesme (şekil-a) veya düz kesme (şekil-b) ile işlenir
Yan kesme kaba ve ince talaş, düz kesme ise sadece ince talaş kaldırmada kullanılır
V: kesme hızı U: ilerleme hızı
Ua: talaş kalınlığını (derinliği) ayarlama hareketi
a: talaş kalınlığı
PLANYA tezgahı; gövde (kolon), ana kızak ve tabla kısımlarından oluşur.
Kızağın ön kısmında kafa, takım ayar kızağı, kalemlik, yer alır.
Tabla kalemliğin eksenine dik yönde U ilerleme hareketini yapar.
Hareketin uyumunu sağlamak için ilerleme ve ana kızağın kinematik sistemleri birbirine bağlanmıştır.
PARÇA tabla üzerine (şekline göre) el mengenesi, pabuç veya uçlarla tespitedilir.
PLANYALAMA işlemi tornalamadaki gibi tek ağızlı takımla yapılır.Takım malzemesi HSS(yekpare veya plaket), SERT METALLER(plaketli)’dir.
Planyalama tek ağızlı bir takım ve doğrusal kesme hareketi ile, yatay, dikey veya eğimli yüzeylerden talaş kaldırma işlemidir.
PLANYA TEZGAHLARI
Üniversal Planya Tezgahı
Şanzımanlı Planya Tezgahı
Planyalama Hizmeti
PLANYALAMA işleminde gerek kesme, gerekse dönme hızları strok boyunca değişkendir.
Başlangıç noktasında 0 olan kesme hızı strok boyunca maksimum değere ulaşır, strokun sonunda tekrar 0 olur.Geri dönme hızı da aynı şekilde değişir.
parçası ve kesici takımın nisbi hareketleri açısından vargel ve planyalama tüm yöntemler içinde en basit talaşlı şekillendirme metodlarıdır.Bu işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılan makinalar ve takımlarda tüm tezgah ve kesici takımlar içinde en basitleridir.Vargelde düzgün bir yüzey eldesi amacıyla doğrusal bir çizgi boyunca kesme hareketi yapan tek noktalı bir kesici takım kullanılır.Birbirini takip eden kesme vurguları arasında takım kesme hareketine uygun bir açıyla beslenir.Düzlemsel yüzeylerin eldesinin yanısıra değişik oyuklarda vargel veplanya ile üretilebilirler.Vargel ve planyaların operasyonu için oldukça yetenekli operatörlere gerksinim vardır.Bu tezgahlarda üretilen şekillerin çoğunluğu frezeleme,broşlama gibi proseslerle daha ekonomik olarak imal edilebilmektedir.Planyalar, vargele bağlanması mümkün olmayan büyük iş parçaları üzerinde yatay ve düşey düzlemsel veya eğrisel formdaki yüzeylerin işlenmesi için kullanılmaktadır.
Planyalama operasyonlarının çoğunluğunda hareket şekil vargelin ters istikametindedir.İş parçası bir veya daha fazla sayıdaki tek noktalı kesici takımı geçerek şekillenir.İşparçası malzemesine göre tezgahlardaki girdi parametreleri değişmektedir.Vargel işleminde kesici takım ileri hareketi (strok)esnasında iş parçası üzerinden v hızında geçerek kesmeyi gerçekleştirir ve hızlı bir dönme stroğu ile geri döner.
